Deprem sonrası piyasa farklı durumlar ile karşılaştı. Kur tarihi zirvede yatay olarak seyrini sürdürürken, piyasalar gündemde yer alan ve geniş yankı uyandıran geniş bir coğrafyalı kapsayarak on binlerce kişinin vefat etmesine neden olan depremin etkilerini yaşıyor.

Merkez üstü Kahramanmaraş olan depremde arama kurtarma çalışmaları devam ederken hayatını kaybedenlerin sayısı her geçen gün artıyor.

Depremin ilk gününde Türkiye genelinde elektrik tüketiminde düşüş yaşanırken bu düşüş yüzde 11 olarak belirlendi. Arama kurtarma faaliyetlerinin devam etmesi ve hasar tespitine yeni başlanması deprem dolayısı ile ortaya çıkan olumsuz durumun toplam etkisini tahmin etmek ile zorluk yaşanıyor.

Reuters’ten yayımlanan habere göre depremin Türkiye ekonomisi için milyarlarca TL yeniden inşa maliyeti oluşturması ve buna ilave olarak büyümede 2023 yılı için 1 ile 2 oranında gerileme yaşanması bekleniyor.

Kahramanmaraş’ta Binaların Yüzde 40’ı Hasar Gördü

Boğaziçi Üniversitesi tarafından yayımlanmış olan incelemede, depremin merkez üstü olan Kahramanmaraş’ın merkezinde yer alan binaların yüzde 40’ı hasar gördü yâda tamamen yıkıldığı tahmin ediliyor.

Deprem bölgesinde bulunan ve depremden etkilenen 10 ilde toplam 13 milyondan fazla kişi yaşıyor. Depremden zarar gören yerlerin inşası için ve barınma amaçlı ihtiyaçlar için on milyarlarca lira harcanması tahmin ediliyor.

Dünya Bankası 1 Milyar 780 Milyon Dolar Finansman Sağlayacak

Dünya Bankası, Türkiye’de yaşanan ve yüzyılın felaketi olarak adlandıran depremin verdiği olumsuzları gidermek için finansman sağlayacak.  Depremde yıkılan binaların yeniden inşa edilmesi için 780 milyon dolar finansman sağladığını sonraki zamanlarda da 1 milyar dolar daha finansman sağlayacağını açıkladı.

Deprem bölgesinde yer alan İlgili illerde 3 ay süreli olarak OHAL ilan edildi. Merkez Bankası ise reeskont ve avans kredi ödemelerini öteledi. Hazine Temmuz ayı sonuna kadar mücbir sebep ilan ederek vergi ödemelerini öteledi. Bunun yanı sıra kamu kurumlarına ilk planda 100 milyar TL aktarım yaptı.

Borsa İstanbul Tüm İşlemleri Kapattı

Borsa İstanbul, deprem sonrası açık bıraktığı gülerde yüzde 16 oranında düşüş yaşandıktan sonra bir hafta süre ile Borsa İstanbul kapatıldı.

Döviz piyasasında ise durum Merkez Bankası tarafından alınan önlemler ile piyasada son aylarda kesin hareketler yaşanmıyor. 2022 yılın tamamında, büyük bölümü ilk 6 aylık zamanda olmak üzeri dolar karşısında TL yüzde 29,6 oranında değer kaybetti.

TÜİK tarafından saat açıklanacak olan sanayi üretimi ve işsizlik verileri ile birlikte, Reuters anketine sanayi üretim endeksinin Aralık’ta yıllık bazda  %1.35 daralması bekleniyor.

 

Seçim Gündemine Dair

İktidar, düşük faiz, cari fazla odaklı, alışılmışın dışında uygulanan ekonomi politikalarını tersine çevirmeyi hedefliyor. Deprem öncesinde ekonomi politikaları köklü değişim getirmeyi düşünen iktidar sonucun gerçekleşip gerçekleşmeyeceği konusunda izleme yapıyor.

Deprem sonrasında yaşanan olumsuz etkiler ve bunun piyasalara yansıması, yaşanan deprem sonrası bölgede yer alan nüfus yoğunluğunun da dikkate alınması yapılması düşünülen seçimleri zamanında yapılıp yapılmayacağı da yakından takip ediliyor.

Bu konuda Reuters tarafından yöneltilen soruyu yanıtlayan üst düzey hükümet yetkilisi “gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Şu an için 14 Mayıs’ta seçim yapmanın ciddi güçlüklerini görüyoruz” ifadelerine yer verdi. Bu ortamda seçim kampanyası yapılmasının doğru olmayacağını belirten yetkili sözlerine şu şekilde devam etti:

“Böyle bir ortamda seçim kampanyası yapılmaz. Acımız var bu acıyı yaşamadan siyaset konuşmak siyasi partiler için kabulü zor bir durumdur. Bununla ilgili bir değerlendirme muhakkak yapılacaktır.”

Küresel Piyasalar Son Durum

Dolar yatırımcıları yapılacak olan ABD enflasyon verileri öncesi temkinli davranarak değer kaybına karşı korunmaya çalışıyor. Ekonomik yavaşlama ve Fed tarafından faiz artış beklentileri endişeleri arttırıyor.